فصلنامه مطالعات طراحی شهری و پژوهش های شهری
سال سوم شماره 4 (زمستان 1399)

بازآفرینی بافتهای تاریخی با محوریت گردشگری منجر به توسعه همه جانبه بافت میشود. درواقع توسعه گردشگری در بافتهای تاریخی به عنوان نیرومحرکه بازآفرینی عمل کرده و به بهبود جریانهای اقتصادی، کالبدی، اجتماعی، زیست محیطی، مدیریتی و حقوقی بافت کمک و درنهایت موجب ارتقاء کیفیت زندگی ساکنان این بافتها خواهد شد. هدف این تحقیق سنجش اولویت راهبردهای موثر در بازآفرینی بافت تاریخی محدوده شمالی میدان نقش جهان اصفهان با محوریت گردشگری است. این تحقیق از نوع کاربردی و در گروه پژوهشهای توصیفی- تحلیلی قرار دارد. حجم نمونه 176 نفر، جامعه آماری ساکنین، گردشگران و متخصصان امر بازآفرینی و گردشگری و سنجش و اولویتبندی راهبردها نیز با استفاده ازنظر کارشناسان و مدل شبکهای ANP انجام شده است. طبق یافته های پژوهش در بعد اقتصادی راهبرد تسهیل و ایجاد نظام انگیزشی و مشوق جهت سرمایه گذاری، در بعد کالبدی راهبرد احیاء، تقویت و حفظ گوناگونی کالبد به منظور پذیرندگی گروه های اجتماعی، در بعد زیستمحیطی راهبرد توزیع و تخصیص مناسب اراضی به کاربری فضای سبز، در بعد اجتماعی راهبرد تامین و توزیع بهینه خدمات عمومی برای ساکنین، در بعد مدیریتی راهبرد احیاء نقش مشارکتی مردم در رفع مسایل و مشکالت و در بعد حقوقی راهبرد بهبود وضعیت نهادهای مردمی و محلی جهت کمک به مردم ورفع مشکلات دراولویت اول قرار گرفته اند.

شهر اردبیل شهر مقدس و مامن کوه و آب مقدس همواره در طول تاریخ با اتکا به داشته های خویش منشا و منبع بروز جریانات عظیم تفکرات مذهبی و ایدیولوژیک و حکومتی و اجتماعی و فرهنگی بوده است این رویه به موجب وجود پتانسیلها و منابع طبیعی موجود در عرصه جغرافیایی و همچنین تاریخ چندین هزارساله شهرنشینی و تمدن به دست آمده از تجربیات حکومتی در خود است از جمله این منابع و انباشته های طبیعی و خدادادی که هنوز هم در جریان است میتوان به رودخانه بالیخلو اشاره کرد این رودخانه با طولی حدود 57 کیلومتر از دیرباز موارد استفاده ی فراوانی داشته است که میتوان به فصول در موردش تحقیق نمود باید اذعان کرد توسعه پایدار در هزاره سوم و دوران معاصر به عنوان انقالبی مدنظر میباشد که حیات بشری بدان وابسته است امکان دارد در صورت عدم توجه به آن منجر به انقراض نسل بشر شود و در این پژوهش بنا بر آن داریم تا با انجام مطالعات کتابخانه ی و میدانی و ترسیم کروکیهای در خصوص اهمیت، کالبد، کارکرد و عناصر هویتی طبیعی رودخانه بالیخلو و بررسی اثر و نقش آن در طول تاریخ معماری شهر اردبیل در برآیندی بر تجمیع موارد به دست آمده نسبت به تبیین جایگاه و الگوواره موجودیت فعلی رودخانه دست یافته و در خصوص آینده این عنصر هویتی و طبیعی و حیاتی شهر اردبیل به یک طرح و انگاره ی معمارانه دست یابیم لذا در پایان این پژوهش و با نگاهی به منابع مورد استفاده و جمعآوری مطالعات میدانی و کتابخانه ی سعی در ارایه یک تجزیه و تحلیل استدلالی و منطقی نسبت به ارائه مطالب به دست آمده نموده ایم.

امنیت یکی از نیازهای مهم بشری و عاملی موثر در شکل گیری کالبد سکونتی برای انسان است، امنیت به سه گروه اجتماعی، فردی و ملی تقسیم و از ابعاد اقتصادی، کالبدی، اجتماعی- فرهنگی قابل ارزیابی است. هدف پژوهش فوق بررسی و تاکید بر مولفه های موثر کالبدی بر امنیت ساکنین در فضای باز مسکن مهر شهرستان پاسارگاد میباشد. همچنین در این مقاله سعی بر آن است تا با شناسایی عوامل کالبدی موثر در احساس امنیت محیط، مسیر برای ارایه راهکارهایی در راستای ارتقای وضعیت مسکن مهر در کشور هموار گردد. در این راستا ابتدا شاخصها و معیارهای کالبدی موثر و مرتبط با مقوله امنیت، از منابع معتبر خارجی و داخلی استخراج شد. سپس شاخصهای یاد شده در سوالات پرسشنامه قرار گرفت. تحقیق حاضر از نوع توصیفی. همبستگی و به لحاظ هدف به جهت اعمال تغییرات از طرف دستگاه های اجرایی، تحقیق فوق یک تحقیق کاربردی محسوب میشود. روش تحقیق فوق پیمایشی از نوع دلفی و ابزار گردآوری داده ها مشاهده در ساعات مختلف شبانه-روز و پرسشنامه با استفاده از طیف لیکرت میباشد. به جهت کمی سازی اطلاعات پرسشنامه ها به تحلیل با نرم افزارهای spss23-excel2013 پرداخته شده است. حجم نمونه با اطمینان 95 %و انحراف استاندارد 5 %و حاشیه خطای 5 +/-%با جامعه آماری 011 خانوار با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 91 خانوار تعیین گردید و مورد ارزیابی قرارگرفته اند. روش آزمون و بررسی فرضیات تحقیق استفاده از همبستگی پیرسون میباشد. نتایج حاکی از آن است بین مولفه های کالبدی از قبیل از قبیل فرم فضا، اندازه فضا، آسایش بصری و محیطی، سازمان فضایی و مکانیابی و احساس امنیت رابطه معناداری وجود دارد که متاسفانه در طراحی مسکن مهر پاسارگاد به این موضوع توجه نشده است.

در عصر حاضر مقوله پدافند غیرعامل به عنوان یکی از مباحث اصلی در طراحی شهرها در جهت مقابله با شرایط بحرانی و یا تهاجم خارجی در جهت کاهش حداکثری خسارات وارده در برابر تهدیدات و آسیبها مورد استفاده مدیران و برنامه ریزان شهری میباشد. با توجه به تعریف پدافند غیرعامل مبنی بر استفاده از ابزار غیرنظامی در جهت اتخاذ تدابیر و تمهیدات مربوط به موضوع یاد شده، بحث سرمایه های اجتماعی و انسجام ملی و مردمی در اعتماد به مجریان و مسیولان در اجرای برنامه های مربوطه بسیار حایز اهمیت میباشد. در مقاله حاضر کوشش بر این است تا ضمن تعریف و توضیح پدافند غیرعامل شهری و مولفه های مربوط به آن تعریفی از نظارت همگانی به عنوان یکی از منابع آفرینش اعتماد، رضایت و مشارکت مردمی در امور مرتبط با مدیریت شهری و در نتیجه تولید سرمایه های اجتماعی شهری صورت پذیرد. معالا اینکه تاثیر نظارت همگانی بر موضوع پدافند غیرعامل شهری و اهمیت آن به جهت دارای نقش بودن در سرمایه های اجتماعی تبیین می گردد.

رشد سریع جمعیت و تمرکز آن در شهرها به همراه ناکارآمدی طرحهای جامع و تفصیلی شهری جهت حل این مشکالت ضرورت توجه به برنامه های نوین راهبردی همراه با خالقیت در کشورهای درحالتوسعه ضروری است. هدف تحقیق حاضر تدوین راهبردهای توسعهای با رویکرد توسعه پایدار برای شهر شیروان است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و ماهیت آن توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان و شهروندان شهر شیروان میباشد. جهت تدوین چارچوپ نظری تحقیق، از روش کتابخانه ای بهره گرفته شده و در بخش عملی تحقیق همانند مصاحبه عمیق و مشاهده فردی علنی استفاده شده و نتایج بااستفاده از تکنیک SWOT تحلیل گردیده و جهت تدوین راهبردها و الویت بندی اجرای راهبردها با ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی QSPM مورد ارزیابی و تحلیل قرارگرفته است. یافته های تحقیق حاکی از این است که در بخش عوامل درونی، نقاط ضعف برنقاط قوت آن برتری دارد؛ و در بخش عوامل بیرونی فرصت شهر بر تهدیدهای آن دارای برتری می باشد. در نتیجه باید استراتژی توسعه شهر شیروان با رویکرد توسعه پایدار باید برم بنای راهبردهای گروه WO باشد.